Tendinopatia: co jest i czym się charakteryzuje?
Tendinopatia – co to takiego?
Tendinopatia to termin medyczny określający patologiczne schorzenie ścięgien, które dotyka coraz większej liczby osób, zarówno wśród sportowców, jak i osób prowadzących siedzący tryb życia. Charakteryzuje się ona bólem, obrzękiem oraz ograniczoną ruchomością w obrębie dotkniętego ścięgna. Zrozumienie, czym dokładnie jest tendinopatia, jest kluczowe dla jej skutecznego leczenia i zapobiegania dalszym uszkodzeniom. Warto wiedzieć, że jest to stan dotyczący całego ścięgna, a nie tylko jego fragmentu.
Tendinopatia nie jest zapaleniem ścięgna
Ważne rozróżnienie, które często wprowadza zamieszanie, to fakt, że tendinopatia nie jest synonimem zapalenia ścięgna (tendinitis). Choć nazwy brzmią podobnie, mechanizm powstawania i charakter zmian są odmienne. Tendinopatia jest bardziej ogólnym określeniem patologicznego stanu ścięgna, który często obejmuje zmiany degeneracyjne, a niekoniecznie ostry stan zapalny. Zapalenie ścięgien może ustąpić w ciągu kilku dni do kilku tygodni przy leczeniu zachowawczym, podczas gdy zaawansowane przypadki tendinopatii mogą trwać znacznie dłużej, nawet miesiącami, ze względu na wolniejszy proces regeneracji tkanki.
Przyczyny i czynniki ryzyka tendinopatii
Jak powstają tendinopatie? – przeciążenie ścięgna
Główną przyczyną powstawania tendinopatii jest długotrwałe, powtarzające się przeciążenie ścięgna. Kiedy ścięgno jest systematycznie obciążane ponad swoje fizjologiczne możliwości, dochodzi do mikrouszkodzeń jego struktury. Początkowo organizm jest w stanie te uszkodzenia naprawić, jednak przy ciągłym obciążeniu proces regeneracji jest zaburzony. Prowadzi to do zmian histologicznych w ścięgnie, takich jak dezorganizacja włókien kolagenowych, wzrost mikrokrążenia oraz neunerwienia, co manifestuje się bólem i dysfunkcją.
Czynniki ryzyka – wiek, praca i sport
Istnieje wiele czynników, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju tendinopatii. Wśród nich kluczowe są: wiek, ponieważ wraz z upływem lat elastyczność i wytrzymałość ścięgien maleje; rodzaj wykonywanej pracy, szczególnie tej wymagającej powtarzalnych ruchów lub utrzymywania niefizjologicznych pozycji; błędy treningowe, takie jak zbyt szybkie zwiększanie obciążeń, brak odpowiedniej rozgrzewki lub ignorowanie sygnałów bólowych; nieprawidłowe obuwie, które nie zapewnia odpowiedniego wsparcia; a także niektóre choroby współistniejące, które mogą wpływać na metabolizm tkanki łącznej.
Objawy tendinopatii – kiedy zgłosić się do lekarza?
Objawy, które wskazują na uszkodzenie ścięgna
Rozpoznanie tendinopatii opiera się głównie na analizie objawów klinicznych i wywiadzie z pacjentem. Typowe symptomy obejmują ból, który zazwyczaj nasila się podczas aktywności obciążającej dane ścięgno i ustępuje w spoczynku, ale w zaawansowanych stadiach może być obecny również nocą. Dodatkowo, można zaobserwować zaczerwienienie, obrzęk w okolicy uszkodzonego ścięgna, ograniczenie ruchomości oraz bolesność palpacyjną, czyli tkliwość przy dotyku. W przypadku wystąpienia tych objawów, zwłaszcza jeśli utrzymują się przez dłuższy czas lub nasilają, należy zgłosić się do lekarza.
Najczęstsze lokalizacje tendinopatii: bark, kolano, Achilles, łokieć
Tendinopatie mogą dotyczyć niemal każdego ścięgna w organizmie, jednak istnieją pewne lokalizacje, które są statystycznie częściej narażone na rozwój tego schorzenia. Do najczęściej dotkniętych obszarów należą: bark (tendinopatia stożka rotatorów, często związana z przeciążeniem), łokieć (tzw. łokieć tenisisty lub golfisty, wynikający z powtarzalnych ruchów nadgarstka i przedramienia), kolano (tendinopatia więzadła rzepki, popularnie zwana „kolanem skoczka”) oraz ścięgno Achillesa (tendinopatia ścięgna Achillesa, częsta u biegaczy i osób aktywnie uprawiających sport).
Leczenie tendinopatii – kompleksowa rehabilitacja
Ćwiczenia ekscentryczne w leczeniu tendinopatii
Współczesne podejście do leczenia tendinopatii kładzie duży nacisk na rehabilitację, a w szczególności na ćwiczenia ekscentryczne. Są one uznawane za jedną z najskuteczniejszych zachowawczych terapii. Ćwiczenia te polegają na kontrolowanym wydłużaniu mięśnia pod obciążeniem. Mechanizm ich działania polega na stymulacji odbudowy struktury ścięgna, poprawie jego wytrzymałości i adaptacji do obciążeń. Kluczowe jest stopniowe wprowadzanie i progresywne zwiększanie obciążenia, aby nie doprowadzić do ponownego przeciążenia.
Fizjoterapia i inne metody terapii
Leczenie tendinopatii jest procesem złożonym i zazwyczaj wymaga kompleksowej rehabilitacji. Poza ćwiczeniami ekscentrycznymi, fizjoterapia może obejmować szereg innych metod, takich jak krioterapia (leczenie zimnem), fonoforeza (zabieg ultradźwiękowy z lekiem), czy kinesiotaping (plastrowanie dynamiczne). W niektórych przypadkach, w celu przyspieszenia regeneracji uszkodzonej tkanki, stosuje się innowacyjne zabiegi, takie jak przezskórna elektroliza EPTE. Nieleczona tendinopatia zwiększa ryzyko zerwania ścięgna, co może wymagać interwencji chirurgicznej i znacznie dłuższej rekonwalescencji. Ważne jest również zapewnienie organizmowi czasu na regenerację i stopniowe przyzwyczajanie uszkodzonego ścięgna do obciążenia. Suplementacja kolagenem i kwasami omega-3 może wspomagać regenerację tkanki łącznej. Unikanie czynników przeciążeniowych oraz dbanie o prawidłową rozgrzewkę i rozciąganie są kluczowe w zapobieganiu tendinopatiom.
Dodaj komentarz